Temettü Kavramları ve Hesaplamalar

Kâr payı dağıtımı üzerine tanımlar ve kısa tarihçeyi geçen yazıda ele almış ve daha iyi bir sistem için önerilerde bulunmuştum. O yazıdan sonra gelen geri dönüşler üzerine konuyu temel kavramlar ve hesaplamalar üzerine biraz daha derinleştirmeye karar verdim. Bu yazının konusu; temettü ödemelerinin arka planının ve hesaplama, değerleme yöntemlerinin analizidir.    

Bu çalışmada kullandığım kaynaklar için sayfanın sonunda bağlantılar şeklinde mevcuttur. Hesaplamalardaki teknik detayları ise işin özüne inebilmek için ihmal ettim. Üzerinde durmak istediğim nokta ise temettünün kaynağı, temettü dağıtımı ve verimi gibi oranların farkı gibi başlıklardır. Çerçeveyi belirlediğimize göre hemen başlayabiliriz:

Halka açık Temettü Anonim Şirketinin, her yıl istikrarlı bir şekilde büyüdüğünü ve düzenli kâr payı ödemesi yaptığını kabul edelim. Her ne kadar şirketin 2019 yılına ait Özet Gelir Tablosunun tamamı aşağıda olsa da bize şimdilik gerekli olan kısmı mavi renk ile işaretledim. Ayrıca bu tablo formatının eski formatta olduğunu belirtir, yenisiyle ilgilenenlerin Gelir Tablosu yazısına bakmalarını rica ederim.

2019 yılında 1 milyar Türk lirası (TL) değerinde satış yapan Temettü Anonim Şirketinin dönem kârı 250 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Kurumlar vergisi karşılığı olan (250 x 0,22) 55 milyon TL’nin matrahtan düşülmesi sonrasında net dönem kârı 195 milyon TL olarak hesaplanmıştır.

Bu noktadan sonra, şirketler bu tutardan geçmiş yıllar zararını ve kanuni yedek akçeleri düşerek net dağıtılabilir dönem kârına ulaşırlar. Bizim örneğimiz için bu değer, 195 milyondan aşağıda hesaplanan tutarların düşülmesi sonrası 150 milyon TL olarak bulunmuştur.  

“Bunlar zaten bilançoda var, muhasebeci de olmayacağım, ne gerek vardı” diye düşünüyor olabilirsiniz, ama işin temelini bilmekte fayda olduğuna inandığım için kısaca yer verdim. Ayrıca, gelirlerini arttırırken giderlerini düşürmeyi başarabildiği için kârlılığı, dolayısıyla da temettü ödemesi yüksek olacak şirketleri tespit etmenin yolu da buradan geçiyor. Bunu da not düştüğümüze göre şimdi asıl bizim banka hesaplarımızı etkileyecek kısma geçebiliriz.

Temettü Şirketi, yapılan Genel Kurul’da, “Yukarıdaki hesaplamalara ek olarak olağanüstü yedekler için Dönem Kârının yüzde 20’si kadar bir pay ayrılması sonrası geriye kalan 100 milyon TL’yi, brüt yüzde 100 oranında nakit kâr payı olarak, hisse başına brüt 1,00 TL olacak şekilde, 20 Nisan 2020 tarihinde dağıtılmasına karar verdiğini” duyursun. Buna göre aşağıdaki basit excel tablosu bu kararın çeşitli kriterler üzerinden yansımasını göstermektedir:

Bizim de Temettü Şirketine ait 1.000 adet hissemiz varsa, banka hesabımıza 850,00 TL kâr payı ödemesi geçecektir. Piyasa fiyatının 8,500 olduğu varsayımı altında, sahip olduğumuz 8.500,00 TL tutarındaki hisse senedi için yüzde 10 düzeyinde (piyasa bazında) iyi bir temettü verimi elde ederiz. Ancak biz bu hisse senedini çeşitli kademelerden ortalama maliyeti 5,665 TL olacak şekilde önceden aldıysak; bireysel anlamda Temettü Verimimiz yüzde 15 olacaktır. Maliyet yöntemi herkes için farklı olsa da Temettü Emekliliği hedefi ile hisse tutanlar için bu, fark yararan bir getiri, önemli bir unsurdur. 

Son olarak kısa bir not ile bu yazıyı tamamlayalım. Temettü ödemesi gününde 8,500 olan piyasa fiyatı, brüt temettü tutarı (örneğimizde hisse başına 1,00 TL) kadar düşerek 7,500 seviyesinden açılacak, şirketin piyasa değeri yapılan nakit temettü ödemesi kadar azalacaktır. 

Kazançlı yatırımlar dilerim.

Ergun UNUTMAZ, 11.04.2020

HESAPLAMALARA İLİŞKİN EK AÇIKLAMALAR

Nakit Temettü Dağıtım Oranı
Genel Kurul tarafından dağıtılmasına karar verilen Nakit Temettü Tutarının, Net Dönem Kârına oranıdır.

Nakit Temettü Brüt Oran
Dağıtılacak Nakit Temettü Tutarının, Ödenmiş Sermayeye bölünmesi ile elde edilir.

Nakit Temettü Net Oran
Nakit Temettü Brüt Orandan yüzde 15 oranında stopajın düşülmesi ile bulunur.

Hisse Başı Temettü
Nakit Temettü Brüt veya Net Oranının, 100’e bölünmesi ile elde edilir. Bu değerin sahip olunan hisse sayısı ile çarpımı hesabımıza yatacak tutarı verir.

Temettü Verimi
Nakit Temettü Oranının (Brüt veya Net hesaplanabilir), hisse senedinin Piyasa Fiyatına bölünmesi ile bulunur. Piyasa fiyatı yerine, nakit temettü oranı, kişisel ortalama alış maliyetine oranlandığında gerçek getiri oranına ulaşılır. Ancak bu değer kişiden kişiye değişmekte olduğu için karşılaştırılabilirliği düşüktür.

Tüm bu oranlar, yüzdesel gösterim için 100 ile çarpılır.

[1] Burada yürütülen analizde teorik çerçeve için Sermaye Piyasası Kurulu tarafından hazırlanmış olan Kâr Payı Rehberi ile Prof. Dr. N. Akdoğan ve Prof. Dr. N. Tenker’in Finansala Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri çalışmalarını kullanılmıştır.