Finansal Tablolar Üzerine

Bono – Tahvil – Eurobond başlıklı yazı serisini hazırlamaya başladığımda, hem bu kavramların birbirine karıştırıldığını hem de teori ve uygulama konusunda derli toplu bir kaynak olmadığını düşünmüştüm. Yazı serisini bitirdiğimde ise gerek açıklamaların, gerekse de hesaplama ve örneklerin çok faydalı olduğuna ikna olmuştum. Beğeni, katkı ve değerli görüşleriniz için de bu vesile ile sizlere de tekrar teşekkür ederim.

Giriş

Finansal Tablolar Üzerine bu yazı serisinin de çıkış noktası aslında benzerlikler taşıyor. Muhasebe hikâyeme birazdan geçeceğim, ancak gerek kitaplarda gerekse eğitim platformlarında inanılmaz bir kavram karmaşası gördüğüm için böylesi bir işe giriştim. Yine sizlerin; bu işi akademik olarak ya da profesyonel olarak yürüten SMMM, YMMM veya ünvandan bağımsız bu işe emek vermiş kişiler olarak görüşlerinizle de güzel bir çalışma hazırlamış oluruz diye ümit ediyorum.

Yazı serisini şu başlıklarla sürdürmek niyetindeyim:

1) Muhasebe ile Sınavım (Hikâye tadında)
2) Klasik – Güncel Muhasebe Karşılaştırması (Teknik bölüm)
3) Uygulama Örnekleri (Türkiye – ABD – Almanya)
4) Kitap Tanıtım

Buyrun başlayalım …

1 – Muhasebe ile Sınavım

Benim bu konuda bir ünvan ya da sertifikam yok, ancak finans piyasaları ile ve şirket analizleri ile geçirdiğim süre çok uzun ve okuduğum kaynak çok fazla olduğu için kendimi yeterli görüyorum. Bu konuda egolarım yoktur, hatam varsa düzeltene, doğrusunu gösterene teşekkürü de bir borç bilirim. Ancak sadece belirli bir ünvan taşıdığı için bir kişinin her dediğini kabul etmediğimi de belirtmek isterim.

Bununla birlikte üniversitede okurken aynı zamanda çalışıyordum. Evet yaz tatilleri de var, ama burada kastettiğim hem okuyup hem çalışmak. 3 sene boyunca Türk Hava Yolları A.O.‘da Muhasebe Biriminde çalıştım ve şu yanda gördüğünüz hesap makinelerinin üst kuşaklarını da bilirim.

Gelelim muhasebe ile sınavıma. Şaka değil, gerçekten de hiç sevmediğim, sıkıcı bulduğu muhasebe konusunda bugünkü derinlemesine analizlerimi bir sınava borçluyum. Eğitim hayatım boyunca hep takdir belgesi alan ve yüksek notlarla geçen bir kişi olarak sadece bir kere bütünleme sınavına girdim. Hem de üniversite son sınıf son dönemde. Yani bir kere kalıp okulu direk bir sene uzatma riski ile. Muhteşem.

O zaman anladım ki sevmeyerek, istemeyerek yapılan şeyin bir kıymeti yok. Zaten o dersi geçsen bile üç güne unutuyorsun. Çünkü amaç öğrenmek değil; önündeki listeye bir tik atmaya dönüyor iş. Sonrası malum, vasıfsız, liyakata sahip olmayan diploma sahibi bazı kişiler ve anlamsız yanlış işler.

Neyse konumuza dönelim; ben İngilizce İktisat mezunuyum (Dokuz Eylül Üniversitesi, 2001), dolayısı ile muhasebeyi de Amerikan sistemi ile öğrendiğim ve o dönemlerde yurt dışı piyasalara yatırım yapmak aklımın ucundan bile geçmediğinden ne yalan söyleyeyim muhasebeyi de pek sevmemiştim. Hatta öğrenciyken İngilizce muhasebe ders kitabını da pahallı bulmuş, almamıştım; şimdi kütüphanemde olsun isterdim.

Ama sonradan Nalan ve Orhan Hocaların kitapları ile önce Tek Düzen Muhasebe Sistemini ardından da yine Nalan Hoca’nın Nejat Hoca ile birlikte yazmış oldukları Finansal Tablolar ve Mali Analiz Tekniklerini sayfa sayfa çalıştım. Amerikan sistemi ile işin özünü anlamış olmaktan; ardından da Türkiye’deki sistem ile bunu pekiştirmekten çok fayda gördüm. Sonrası malum. Borsa ve finans için temel analiz deyince, iş iyi şirketleri seçmeye gelince iyi ki yapmışım diyorsunuz.

Tabi bu noktada, yukarıda arka planda 1.000 sayfalık, sağlam bir Excel kitabı da görüyorsunuz. Buna parantez açmazsam olmaz. Çünkü binlerce veriyi anlamlı hâle getirmek, onlarca şirketin sayısız oranlarını incelemek, grafiklere dökmek için excel bilgisi olmazsa olmaz. Graham bu imkânları görse yeminle ağlardı. Ne zorluklarla ne analizler yapmışlar, takdir etmemek mümkün değil. Dolayısı ile kitaplar ve kurslarla excel bilgimi ve tablolarımı oluşturarak iyi bir sistem kurduğumu belirtir, bu işe gönül verip yapmamış olanlara şiddetle öneririm. Tabi Microsoft üzerinde yıllarca Excel kullanıp Apple hayranlığım sonrası iOS ve Mac kullanmaya başlayınca bu açığı da bağlantıdaki kursla kapatmıştım. Bunu da öneririm.

Bugünlük burada bir ara verelim ve sonraki yazıda klasik muhasebe sisteminde öğrendiklerimle güncel uygulamada gördüğüm farkları başka bir zamana bırakalım.

Görüşmek üzere.

Ergun UNUTMAZ, 26.03.2021

2 – Klasik – Güncel Muhasebe Karşılaştırması

Warren Buffett ve Finansal Tabloların Yorumlanması kitabının çevirisini yaparken bir konuyu özellikle önemli buldum: “Finansal Tabloların Sunumu“. Bunun için de hem kitaba eklediğim dipnotlar hem de burada blog yazıları ile konuya açıklık getirmek istedim. Bu açıklamların ve bilgilerin özellikle de muhasebe hesap kalemleri ve kavramları açısından faydalı olacağını düşünüyorum. Çünkü orijinal metin Amerikan tarzı muhasebe sistemi için geçerlidir ve bilgilerin Türkiye’de kullanılan muhasebe sistemiyle örtüşmediği noktalar vardır.

Tablolar arasındaki uyumlaştırmayı yaparken karşılaştığım diğer bir sorun ise geçmişteki muhasebe ve finansal analiz kitaplarında yer alan bilanço, gelir tablosu ve nakit akışı tablosundaki hesap kalemleri ile güncel olarak Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından finansal raporlama formatı üzerine belirlenen asgari unsurlar arasında farklılıklar bulunmaktadır. Böylece şirketlerin Kamu Aydınlatma Platformu (KAP) aracılığı ile kamuya açıkladıkları finansal tablolardaki kalemler karşılaştırılabilirlik açısından sıkıntılar içermektedir.

Türkiye’de Türk Ticaret Kanunu, Vergi Kanunları, SPK düzenlemeleri, Bankacılık ve Sigortacılık Kanunları gibi çeşitli hukuki metinlerde bulunan hükümler ile Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) kapsamındaki sunum şeklini dikkate alarak nihai bir çıktıya ulaşmak başlı başına bir çalışma olurdu. Bunun yerine çeviri sürecinde Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları (TMS/TFRS)’nda yapılan değişiklikleri dikkate alarak 20/05/2013 tarihli ve 28652 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmış olan “Finansal Tablo Örnekleri ve Kullanım Rehberi”ni esas aldım.

Dolayısıyla buradaki yazı kapsamında, elimizde “Gelir Tablosu, Bilanço ve Nakit Akış Tablosu” olmak üzere üç adet finansal tablo vardır. Bunların her birini ABD’deki şirketleri inceleyebilmek için İngilizce, klasik sistem ve UFRS uyumlu sistem olarak adlandırabileceğimiz formatlar içinse Türkçe olmak üzere de 3 farklı şekilde oluşturdum. Sonuç olarak 9 adet finansal tablo çıktısını yukarıdaki şekildeki gibi tasnif ettim ve herbirini ilgili sayfalarda bu kodlarla paylaştım. Aşağıya da her bir sayfa için bağlantılar ekledim (Bağlantıları tabloları yükledikten sonra aktif hâle getireceğim).

1) Gelir Tablosu
2) Bilanço
3) Nakit Akış Tablosu

3 – Uygulama Örnekleri

Bu bölümü zaman zaman sitede yer alan diğer yazılara vereceğim bağlantılar ile güncel tutacağım:

1) Şirket Analizi: MGROS
2) Şirket Analiz: AAPL
3) Starbucks ve Eksi Öz Kaynaklar
4) Net Çalışma Sermayesi
5) Firma Değeri: ARCLK
6) Esas ve Net Faaliyet Kârı

4 – Kitap Tanıtım

Bu bölümde ise yukarıda tanıtmış olduğum kitaplar için detaylı yazıların olduğu bağlantılara yer vereceğim. Ama öncelik, kendi çevirim olmasından ziyade diğer kitaplarda görmüş olduğum eksikleri fazlasıyla kapsamasından dolayı Warren Buffett’ın finansal tabloları nasıl okuduğuna ve şirket seçiminde nelere dikkat ettiğine yer veren kitapta olacaktır.

1) Warren Buffett ve Finansal Tabloların Yorumlanması



2) Uygulamalı Temel Analiz eğitim ve kitap önerisi / BEĞENDİĞİM, İYİ ÖRNEKLER
3) Değerleme ve Muhasebe eğitim ve kitap önerisi / Sorunlu ve geliştirilemesi gereken çalışmalar
4) Finansal Analiz Kitapları

Ergun UNUTMAZ, 01.05.2021