Para Politikası 15
FED – Eylül 2020
ABD Federal Rezerv Bankası, 16 Eylül 2020 tarihli basın duyurusunda, Federal Açık Piyasa Kurulu (FOMC – Federal Open Market Committee) toplantısındaki değerlendirmeleri ve toplantıda alınan kararları kamuoyu ile paylaşmıştır. Aşağıdaki grafikte, son gelişmeleri kapsayacak şekilde, FED’in politika faizleri ve enflasyon ilişkisi gösterilmektedir. Son toplantıda politika faizi yüzde 0,00 – 0,25 bant aralığında sabit tutulmuştur. Bir önceki yılın aynı dönemine göre enflasyon oranı ise yüzde 1,31 ile hedef seviyesi olan ortalama yüzde 2,00’nin altındadır. Enflasyon oranlarında Nisan ayından itibaren görülen artış dikkat çekici olsa da bu konuya aşağıda değineceğim.
Rapordan önce çıkan ifadeleri şu şekilde özetlenebilir:
“Fiyat istikrarı ve en yüksek düzeyde istihdam hedefleri ile içinden geçtiğimiz bu zor zamanlarda FED sahip olduğu imkânlarla elinden geleni yapacaktır. Covid-19, insani ve ekonomik anlamda gerek ABD gerekse de dünya çapında çok ağır etkiler oluşturmaktadır. Her ne kadar son aylarda yaşanan toparlanma ile ekonomik faaliyetler ve istihdam koşulları bir miktar iyileşmiş olsa da değerler hâlâ 2020 yılının başına göre alt seviyelerdedir. Zayıf talep koşulları ve petrol fiyatları enflasyonist baskıları engellemektedir. Ekonomik teşvikler ve kredi imkânlarının hane halkı ve işletmelere yöneltilmesi ile mali koşullarda da kısmen iyileşmeler görülmüştür.
Ekonominin bundan sonraki gidişatı önemli ölçüde virüsün seyrine bağlıdır. Kısa ve orta vade için riskler devam etmektedir. Kamu sağlığı başta olmak üzere FOMC gelişmeleri ve ekonomik veri akışını yakından takip edecektir. Kredi akışının devamını sağlamak üzere Federal Rezerv olarak menkul kıymet alımına en azından mevcut hızda devam edeceğiz. Değişen koşullara göre de uygun ayarlamalar ivedilikle yapılacaktır.”
Açıklamanın tam metnine Federal Rezerv Sistemi Yönetim Kurulu sitesinden ulaşabilirsiniz.
Açıklamada daha önce duyurulan ortalama enflasyon hedefi dikkatli gözlerden kaçmayacaktır. Yani hedef; yüzde 2 yerine artık, yüzde 2’nin biraz üzerinde, bir süre kalmaktır. Piyasaların üzerinde durduğu diğer noktalar ise Powell’ın konuşmasında işaret ettiği tehlikelerden kaynaklanmaktadır. Nedir bunlar? Ben anladığım kadarıyla kendi yorumumu yapayım:
Ekonominin bundan sonraki gidişatı önemli ölçüde virüsün seyrine bağlıdır. Kısa ve orta vade için riskler devam etmektedir. Kamu sağlığı başta olmak üzere FOMC gelişmeleri ve ekonomik veri akışını yakından takip edecektir. Kredi akışının devamını sağlamak üzere Federal Rezerv olarak menkul kıymet alımına en azından mevcut hızda devam edeceğiz. Değişen koşullara göre de uygun ayarlamalar ivedilikle yapılacaktır.
Bütünsel salgın ekonomide ciddi bir tahribat yapmıştır ve enflasyon üzerinde etkileri hissedilmektedir. Ekonomik görünüm ciddi derecede belirsizlik içermektedir. Bu belirsizlikler talep cephesini baskılamaktadır ve petrol fiyatlarının düşüklüğü bunda önemli rol oynamaktadır. Bu açık ancak parasal bolluk ve kamu harcamaları ile doldurulabilir. Bu nedenle de üyelerin çoğu önümüzdeki iki yıl için bir faiz artışı ön görmemektedir. İstenilen şey harcama artışından ziyade, parasal genişlemenin kredi kanalları vasıtası ile doğrudan tüketiciler için etkin bir şekilde çalışmasıdır. Ancak varlık alımı stratejisi de şimdiye kadar beklenen etkiyi sağlayamamıştır. O yüzden belki yakın dönemde kamu harcaması ve bütçe açıkları gündeme gelebilir.
ECB Eylül 2020
10 Eylül 2020 tarihinde gerçekleştirilen toplantıda politika faizi yüzde sıfır, mevduat kolaylığı faizi ise yüzde eksi 0,50 seviyesinde sabit tutulmuş olup güncel veriler grafiğe işlenmiştir. Diğer kararlar ve toplantı özeti için bağlantı üzerinden daha önce yayımlamış olduğum çalışmaya ulaşabilirsiniz.
Basın açıklamasına erişim için ECB’nin resmî internet sitesi bağlantıdadır.
TCMB – Eylül 2020
20 Ağustos 2020 tarihli Para Politikası Kurulu Toplantılarında, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranında bir değişiklik yapılmadan faizler yüzde 8,25 seviyesinde sabit tutulmuştur. Grafikte ise sarı sütunlar TÜİK tarafından açıklanan, bir önceki yılın aynı ayına göre enflasyon değişimini gösterirken mavi çizgi politika faizini belirtmektedir. Ağustos ayına ilişkin enflasyon verisi bu kapsamda yüzde 11,77 ile gerek yıl sonu hedef enflasyonun gerekse de politika faizinin üzerindedir
29 Temmuz 2020 tarihinde yayımlanan raporda, TCMB yıl sonu enflasyon oranınına ilişkin ön görüsünü yüzde 7,4 seviyesinden yüzde 8,9 seviyesine yükseltmişti. Orta vadede ise enflasyonda önce %6,2 ardından da %5,0 seviyesine doğru bir eğilim beklenmektedir.
Bununla birlikte TCMB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Maliyeti 16 Temmuz tarihindeki yüzde 7,34 seviyesinden başladığı yükselişle bugün (21 Eylül 2020) yüzde 10,61 seviyesine gelmiş bulunmaktadır. Dolayısı ile örtülü bir faiz artışı görülmektedir ve artış trendi TCMB verileri ile aşağıdaki gibidir. 24 Eylül tarihindeki bir sonraki toplantıda doğrudan bir artış ile bu oranlar eşitlenir mi yoksa dolaylı artış, bu hâliyle mi devam eder bu da 24 Eylül, Perşembe günü düzenlenecek toplantıda netleşir.
Alınan kararın gerekçesi ile Para Politikası Kurulu açıklamasının tam metnine TCMB sitesinden ulaşabilirsiniz.
Güncelleme: 24/09/2020
Bugün gerçekleştirilen Para Politikası Kurulu toplantısında politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı 200 baz puan arttırılarak faizler yüzde 10,25 seviyesine çekilmiştir. Bu değeri yukarıdaki grafiğe işleyerek tablomu güncelledim.
Ergun UNUTMAZ, 21.09.2020