Para Politikası 18

FED – Haziran 2022

ABD Federal Rezerv Bankası FED’in son toplantısı 15 Haziran 2022 tarihinde gerçekleşmişti ve bu toplantıda politika faizinin 75 baz puan gibi rekor düzeyde bir artışla yüzde 1,50 – 1,75 bandına çekildiğine şahit olmuştuk. Aşağıdaki grafikte, son gelişmeleri kapsayacak şekilde, FED’in politika faizleri için alt ve üst bantları mavi çizgilerle gösterdim.

Bununla birlikte yoğun tartışmaların merkezinde FED’in daha önce 50 baz puanlık bir faiz artışını işaret ettiği hâlde neden 75 baz puanlık bir artış yaptığı ve bu bilginin medyaya önceden sızdırılıp sızdırılmadığıdır. İkinci konuda bir yorum yapacak kadar bilgiye sahip değilim ve bu bilgiye sahip olmadan yapılacak yorumların da spekülasyon-komplo teorisi ekseninde olduğunu düşünüyorum. Ancak buna benzer bir soru Powell’e yöneltildiğinde kendisinin cevabı benim önceki düşüncelerimi doğrulamıştır. Soru 50 bp artışın başaramayıp 75 bp artışın sağlayacağı faydanın ne olduğu ya da neden 100 bp’lik bir artış yapılmadığı şeklindeydi. Jerome Powell, verilere dayanarak karar aldıklarını, beklenmeyen enflasyonun artış eğilimi gösterdiğini ve en son açıklanan enflasyon verisinin kötü gelmesi nedeniyle de 50 bp yerine 75 bp artış yaptıklarını vurgulayarak enflasyonla mücadelede kararlı oldukları mesajını vermiştir.

Yumuşak iniş şeklinde takip ettiğimiz yeni slogan ise FED’in faiz artışlarıyla enflasyonu düşürürken ekonomik büyümeyi tehlikeye atmadan bunu başarması anlamına gelmektedir. Ancak faiz artışları ve şirketlerin kârlılıklarındaki bozulma ile piyasalardaki diğer göstergeler resesyon ve stagflasyon risklerinin arttığına işaret ettiğinden yumuşak inişin başarı olasılığı da giderek azalmaktadır. FED’in ortalama enflasyon hedefi olan yüzde 2,00 değerini yakalama kararlığı nokta çizelgelere de yansımaktadır ve 2022 yıl sonu projeksiyonları yüzde 3,4 değerini göstermektedir.

FED’in bu süreçte üst üste iki dönem küçülme gibi kötü bir sonucu enflasyon gibi etkileri çok daha yıkıcı olan bir sonuca tercih etmesinin daha makul olduğu kanaatindeyim. İzleyip göreceğiz ve bu süreçte portföy getirimizi de en yüksek seviyede tutmaya gayret edeceğiz.

Açıklamanın tam metnine Federal Rezerv Sistemi Yönetim Kurulu sitesinden ulaşabilirsiniz.

ECB – Haziran 2022

Enflasyon olgusu farklı ülkelerde, farklı dinamiklerle kendini göstermektedir. Hatta Avrupa Birliği ülkelerindeki dinamikler bile birbirinden farklı olabilmektedir. Dolayısıyla da Avrupa Merkez Bankasının para politikasının etkileri tüm bölgelerde aynı etkileri meydana getirememektedir. İngilizce “fragmentation” şeklinde tanımlanan ve “ayrışma” olarak çevirebileceğimiz risk konusunun önümüzdeki günlerde çok daha fazla tartışılacağını düşünüyorum. Hatta Twitter üzerinden bunun gerekçelerini sunan kısa bir akış da hazırlamıştım. İlgilenenler için onunda bağlantısını ekledim.

Avrupa ekonomisi açısından Ukrayna’da devam eden savaş koşullarının getirdiği enerji fiyatlarındaki artış ve arz yönlü sorunlar en büyük sıkıntıdır. Hâlihazırda bütünsel salgın sonrası yüksek seyreden talep ile ortaya çıkan bileşim sonucu, enflasyon son kırk yılın en yüksek noktasına gelmiştir. Grafik 3’te Avrupa Birliği kapsamındaki 27 ülke için yıllık enflasyon verilerini sarı çizgiyle gösterdim. Daha önce Birleşik Krallık da dâhil olduğundan 28 ülke ile izlediğim veri setini güncelleyerek yaptığım çalışmada, geçen senenin aynı ayına göre yıllık enflasyon yüzde 8,83 şeklinde gerçekleşmiştir. Tahminler yerine gerçekleşmeleri aldığım için son veri Mayıs 2022’ye aittir.

09 Haziran 2022 tarihinde Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde’ın başkanlığında gerçekleştirilen toplantıda politika faizi yüzde sıfır, mevduat kolaylığı faizi ise eksi yüzde 0,50 seviyesinde sabit tutulmuş olup güncel veriler yine yukarıdaki grafiğe işlenmiştir. Mavi sütunlar ve koyu mavi çizgiyle bu değerler sıfır seviyesinde ve enflasyondaki gelişmeye tepkisiz bir seyir izlemektedir. ECB’nin yıl sonu enflasyon hedefi ise yüzde 2,00 seviyesindedir. Ben bu toplantıda 25 baz puanlık bir faiz artışı bekliyordum, ancak Madam Lagarde bu artışın Temmuz ayındaki toplantıda gerçekleştirileceğini belirtti. Diğer önemli bir mesajsa Eylül ayında da faiz artışlarına devam edileceği ve on yıldan uzun süren bir politikanın artık sonuna gelindiğiydi. Önümüzdeki günler ayrışma ve faiz artışlarının etkilerini içeren gelişmeleri yakından takip etmekte fayda var.

Basın açıklamasına erişim için ECB’nin resmî internet sitesine bağlantı ekledim.


Herkese işlerinde başarılar dilerim.

Ergun UNUTMAZ, 20.06.2022

TCMB – Haziran 2022

23 Haziran 2022, Perşembe günü gerçekleştirilen Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu Toplantısında, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının, yüzde 14,00 seviyesinde sabit tutulmasına karar verilmiştir. Böylece TCMB son altı toplantıda faiz oranlarında bir değişiklik yapmamayı tercih etmiştir. Grafik 4’te mavi çizgi 18 Ocak 2018 tarihinden itibaren politika faizinin seyrini göstermektedir.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından aylık olarak açıklanan Tüketici Fiyat Endeksi verileri ise Mayıs 2022 için son veriyi kapsayacak şekilde grafikte sarı sütunlarla gösterilmektedir. Bir önceki yılın aynı ayına göre enflasyon değişimi Mayıs ayında yüzde 73,50 olarak gerçekleşmiştir. Bir önceki aya göre değişim ise yüzde 2,98 düzeyindedir.

Grafik 5’te ise enflasyon beklentileri için TCMB sitesinde yer alan Enflasyon ve Çıktı Açığı tahminleri gösterilmektedir. TCMB’nin yıl sonu enflasyon hedefi 2012 yılından beri yüzde 5,00 seviyesinde olup zaman içerisinden değişmemiştir. Gerçekleşen enflasyon ve yıl sonu için beklenen enflasyon tahminleri ise geniş bir aralıkta dalgalanmaktadır. Tahmin aralığın orta noktası ise yüzde 42,80’dir.

Alınan kararın gerekçesi ile Para Politikası Kurulu açıklamasının tam metnine TCMB sitesinden ulaşabilirsiniz.

Ergun UNUTMAZ, 22.06.2022