Para Politikası 20

FED – Eylül 2022

ABD Federal Rezerv Bankası FED’in 27 Temmuz 2022 tarihinde gerçekleştirdiği toplantıda politika faizi ikinci kez 75 baz puan arttırılmış ve böylece politika faizi yüzde 2,25 – 2,50 bandına çekilmişti. Aşağıda, Grafik 1’de, FED’in politika faizleri için alt ve üst bantları mavi çizgilerle, son artış puanını ise en alt kısımda gösterdim. Aynı grafikteki açık renk sütunlar ise yıllık tüketici enflasyon değerlerini göstermektedir. Son açıklanan veri ile yüzde 8,26 seviyesine ulaşan enflasyon, FED’in bu şekilde yüksek oranlı faiz artışları yapmasının gerekçesidir.

Daha önceki rapora göre arada FED FMOC toplantısı gerçekleşmese de enflasyon cephesindeki gelişmeler ve Powell’ın daha önce yaptığı kararlı açıklamalar piyasalarda etkisini hissettirmeye devam ediyor. Bu kapsa tahvil piyasasında yukarı yönlü sert hareketler yanında hisse senetleri piyasasında da sert düşüşler gördük. Aslında bu noktada “FED pivot” kavramına değinmekte yarar var.

Haziran ayında açıklanan enflasyon verisinin yüzde 9,06 ile zirve gibi görülmesi ve ardından yüzde 8,52 ile 8,26 değerlerinin gelmesi bir bakıma piyasalar için iyimserlik işareti. Çünkü bu, FED’in faiz artışlarında şahin davranmayıp ekonomik büyümeyi tehlikeye atmayacağı fikrini içeriyor. Ancak Powell yapmış olduğu açıklamada rehavete kapılıp erken bir noktada durmayacaklarını ve enflasyonun tekrar yükseliş eğilimine geçmemesi için kararlı bir şekilde faiz artışlarına devam edeceklerini aktarmıştı. Bu da piyasaların 50 baz puan yerine bir sonraki toplantıda da 75 baz puanlık bir artışı dikkate almalarını sağlamıştı.

Grafik 2’de ise ABD için zımni gecelik faiz oranları ve olası faiz artış/azalış sayıları görülmektedir. Yukarıda belirttiğim gibi 75 ya da 100 baz puanlık artışlardan ziyade bu noktada politika faizi için tepe noktasının nerede oluşabileceğini kestirmeye çalışmak sanırım tüm portföy yöneticilerinin en çok düşündüğü sorulardan biridir. Çünkü FED’in faiz artışları talebi keserek enflasyonu düşürme hedefi güderken teknik olarak zaten resesyonda olan ABD ekonomisinin büyüme potansiyeline zarar verme riskini de içermektedir. Dolayısıyla bu ince çizgide nerede durulacağını görmek yatırımlar için de anahtar bir rol teşkil etmektedir. Bu kapsamda da farklı görüş ve düşüncelerin olması da oldukça normal. Grafiğe bakarak yanıtlarsak mevcut şartlar altında genel görüş zirvenin Mart 2023 tarihinde ve yüzde 4,42 seviyesinde oluşacağı yönünde. İzleyip görecek, bu arada kendimizce portföylerimizi de düşüncelerimize göre ayarlayacağız.

Son toplantının tam metnine Federal Rezerv Sistemi Yönetim Kurulu sitesinden ulaşabilirsiniz.

ECB – Eylül 2022

Enflasyon olgusunun farklı ülkelerde, farklı dinamiklerle kendini gösterdiğini daha önceki raporumda belirtmiştim ve ABD – Avrupa ayrımı yanında Avrupa Birliği ülkelerindeki dinamiklerin bile farklı olabildiğini aktarmıştım. Avrupa cephesinde enerji fiyatlarındaki artışların ve arz kaynaklı sorunların fiyatlar genel düzeyi üzerindeki etkisi kendini hissettirmeye devam ediyor. Bu kapsamda da Avrupa Komisyonu enerji krizine yönelik olarak yeni kararları duyurdu. Almanya, Fransa gibi ülkeler bireysel olarak zaten gerek şirketler gerekse tasarruf bakımından tedbirler almıştı, ancak Birlik düzeyinde uygulanacak eylem planının daha büyük etkisi olabilir.

Grafik 3’te Avrupa Birliği kapsamındaki 27 ülke için yıllık enflasyon verilerini sarı çizgiyle gösterdim. Geçen senenin aynı ayına göre yıllık enflasyon yüzde 9,78 ile her seferinde yeni bir zirve oluşturmaya devam ediyor. ABD tarafında enerjinin enflasyon içinde payı azalsa da hizmetler sektöründeki yoğun talep kaynaklı sorunlar FED’in katı para politikasına devam edeceğini gösterdiğinden ABD doları güçlü kalmayı sürdürüyor. Doğal olarak paritenin ya da başka bir deyişle 1 dolar = 1 avro eşitliğinin altına sarkan avro endişe oluşturuyor.

Gerek enflasyon gerekse de döviz kuru seviyesi dikkate alınarak 8 Eylül 2022 tarihinde Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde’ın başkanlığında gerçekleştirilen toplantıda 75 baz puanlık artış gerçekleştirilmiştir. Böylece politika faizi yüzde 1,25, mevduat kolaylığı faizi ise yüzde 0,75 seviyesine çekilmiştir. ECB’nin yıl sonu enflasyon hedefi ise yüzde 2,00 seviyesindedir.

Basın açıklamasına erişim için ECB’nin resmî internet sitesine bağlantı ekledim.

TCMB – Eylül 2022

18 Ağustos 2022, Perşembe günü gerçekleştirilen Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu Toplantısında, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının, 100 baz puanlık düşüşle yüzde 13,00 seviyesine indirilmesine karar verilmiştir. Böylece son yedi toplantıda faiz oranlarında bir değişiklik yapmamayı tercih eden TCMB bu kez kararını faizleri düşürmek yönünde kullanmıştır. Grafik 4’te mavi çizgi 18 Ocak 2018 tarihinden itibaren politika faizinin seyrini göstermektedir.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından aylık olarak açıklanan Tüketici Fiyat Endeksi verileri ise 5 Eylül 2022 tarihli son veriyi kapsayacak şekilde grafikte sarı sütunlarla gösterilmektedir. Bir önceki yılın aynı ayına göre enflasyon değişimi Ağustos ayında yüzde 80,21 olarak gerçekleşmiştir. Bir önceki aya göre değişim ise yüzde 1,46 düzeyindedir.

Grafik 5’te ise enflasyon beklentileri için TCMB sitesinde yer alan Enflasyon ve Çıktı Açığı tahminleri gösterilmektedir. TCMB’nin yıl sonu enflasyon hedefi 2012 yılından beri yüzde 5,00 seviyesinde olup zaman içerisinden değişmemiştir. Gerçekleşen enflasyon ve yıl sonu için beklenen enflasyon tahminleri ise geniş bir aralıkta dalgalanmaktadır. 2022 yılı sonu enflasyonu için tahmin aralığın orta noktası yüzde 60,4’tür.

Alınan kararın gerekçesi ile Para Politikası Kurulu açıklamasının tam metnine TCMB‘nin internet sitesinden ulaşabilirsiniz.

Ergun UNUTMAZ, 15.09.2022