Şirket Analiz: AAPL
Piyasa Değeri 2 trilyon doları geçen
Apple Inc. üzerine notlarım
Şirket Hakkında Bilgi
Apple Inc., merkezi Californiya Eyaleti, Cupertino’da olan çok uluslu bir Amerikan teknoloji şirketidir. Apple, dünyanın dört bir yanındaki tüketiciler için akıllı telefonlar, tabletler ve bilgisayarlar başta gelmek üzere; giyilebilir elektronik ürünler; yazılımlar, ve online hizmetler tasarlamakta, geliştirmekte ve üretmektedir.
Steve Jobs ve Steve Wozniak’ın, kişisel bilgisayar üretmek için 1977 yılında kurulmuş oldukları şirket bugün trilyon dolarlık bir teknoloji devine dönüşmüştür. Ürünlerinde sadelik ve işlevselliği ön plana çıkaran düşünce, hizmet anlayışındaki kalite ile de birleşince şirket, zaman içerisinde kendine sadık muazzam bir kitle oluşturmuştur (brand loyality).
Şirketin faaliyet gösterdiği alan oldukça rekabetçi olsa da tasarım, ürün kalitesi ve pazarlama stratejileri sayesinde Apple, ürünlerinin satışında başarılı performansını sürdürmektedir. Fiyat, teknolojik yenilik ve güvenilirlik faktörlerine ek olarak kalite ve performans gibi alanlarda rakip firmalar da her gün ilerleme kaydetmektedir ve şirket bu ortamı yakından takip edip lider konumunu sürdürmek için çalışmaktadır. Diğer taraftan şirket, gerek bu gelişmeleri gerekse de fiyatlarda oluşabilecek dalgalanmaları başlıca risk faktörleri olarak faaliyet raporlarında da sıralamakta, tedbirler almaktadır.
Benim Apple ürünleri ile maceram
Önceleri sadece Nokia ürünleri kullanan ve bundan memnun olan birisi olarak, Apple ürünleri tüketimini daha çok snop etkisi olarak görüyor ve aşırı pahalı ürünlere harcama yapmaktansa tasarruf etmeyi tercih ediyordum. Ancak, 2013 yılında, Walter Isaacson’un kaleme aldığı, Steve Jobs’un biyografisini okumam sonrası benim için yeni bir dönem başlamıştır. Detaylar için kitap tanıtımı yazıma bakabilirsiniz.
Bunda Nokia’nın teknolojik değişime ayak uyduramamasının da payı vardır elbette, ama Apple ürünleri ile benim bağım Steve Jobs’ın mükemmeliyetçi, yenilikçi ve sadelik içeren bir basitliği tasarımlarında kullanırken, işlevsellik bakımından da müthiş bir dönüşüme imza atan düşünce tarzı olmuştur. Bunu çarpıcı bir şekilde, yukarıdaki resimdeki gibi, mağaza tasarımlarında da (Apple Store) görebilirsiniz.
Bilançodan Kısa Notlar
Ürün dağılımı ve tüketici tercihleri için 2020’de açıklanan bilanço üzerinden yürüttüğüm analizin sonuçları şöyledir:
2019 yılının tamamı için net satışlar içerisinde en büyük pay, 142 milyar ABD doları ile iPhone ürününün satışına aittir. Bu tutar, 260 milyar dolarlık toplam net satış kaleminin yüzde 55’ine denk gelmektedir. İkinci sırada yüzde 18’lik pay ve 46 milyar dolar hacimle hizmetler kalemi yer almaktadır. Mac ve iPad ürünleri ise sırasıyla 25,7 milyar dolar ve 21,3 milyar dolar net satış geliri üretmişlerdir. 28 Eylül 2019 tarihi itibarıyla şirketin tam zamanlı çalışan personel sayısı yaklaşık 137.000 kişidir.
Giyilebilir ürünler, ev eşyaları ve aksesuarlar kategorisi yeni trend olabilir. 2017 yılında toplam net satışların sadece yüzde 5’ini oluşturan bu kalem yüksek oranlı artışlarla 2019 yılında yüzde 9’luk pay ile iPad’i geçmiş, Mac’e yaklaşmıştır. 2018 yılına göre değişimler grafiği de bunu çarpıcı bir şekilde ortaya koymaktadır. Yüzde 41 oranında artışı gösteren kırımızı bar, artış oranlarına göre ürün lideridir. 2019 yılında, bir önceki yıla göre iPhone ürünü ise yüzde 14 düşüş yaşamıştır.
2019 yılı için, 260 milyar dolar tutarında olan net satış gelirininin ülkelere göre dağılımı ise yukarıda görüldüğü gibidir. Yüzde 45’lik pay ile Amerika birinci, yüzde 23 ile Avrupa ikinci sıradadır. Büyük Çin’e yapılan satışlar yüzde 17 iken Japonya bunları yüzde 8 pay ile izlemektedir. Talep tarafı bir yana, tedarik zincirinin önemli bir kısmı da Çin’e bağımlı olduğu için, Corona virüsü kaynaklı sıkıntılar nedeniyle üretim boyutuna da ayrıca dikkat etmek gereken bir süreçten geçilmektedir. Zaten şirketin de bu konuya dikkat çekmesi ile piyasalarda satış baskısı görülmüştür.
Maceraya devam
Steve Jobs’ın biyografisini okuduğum o günden beri Apple ürünlerinin entegre ve kapalı sistem tarzı kullandığım ürünlerin de çeşitlenerek artmasını sağladı. Dolayısı ile yukarıdaki tablodaki her ürünün değerini biliyorum. Apple hisselerini bu düşüncelerle portföye katmam ise çok daha sonra olmuştur. Ürünleri keşfetmemin gecikmesi nasıl finansal durumla ilişkiliyse hisseleri portföye katmamdaki gecikme de aynı sebebe dayanmaktadır. Pişmanlık demeyelim, ama Covid-19 sonrası aşırı değerlendiği için portföyümden çıkarma kararım sonrası fiyat artışının devam etmesine üzüldüğümü söyleyebilirim. Ancak kendimce makul olduğunu düşündüğüm fiyattan tekrar Apple hisselerimi portföye ekleyerek uzun yıllar boyunca tutmaya da kararlıyım.
Neden mi? Der Akionär dergisinin “İki Trilyona Yolculuk” başlığı ile yayımladığı şirket gelişimi ve kısa tarihine bakmak sanırım yeterli olacaktır.
Hisse satın almak için uygun olduğunu düşündüğüm fiyatı beklerken de renksiz duruşuna rağmen doğru zamanda doğru yerde olan Tim Cook’un biyografisini okumakta fayda var.
Ergun UNUTMAZ, 31.08.2020