Fotoğrafçılık ve Hukuk

[1]  Deklanşöre basarak elde edilen görüntü güzel bir “an”ı yakalama sürecinin bir aşaması olmak dışında hukuksal alanda da birçok sürecin başlangıcı olarak değerlendirilebilir. Bu değerlendirme; fotoğrafın niteliğine, fotoğraf çekenin amaç ve kullanım şekillerine ve tabii ki özel durumlara göre farklı olacaktır. Çünkü fotoğraf çekmek sıradan bir eylem, keyifli bir hobi, bir sanat eseri yaratma süreci veya profesyonel bir uğraş olmak gibi geniş bir yelpazede değerlendirilmesi gereken bir konudur.

Fotoğrafçılık üzerine Türkiye’deki hukuk sistemi anayasada, kanunlarda ve diğer mevzuatta çeşitli düzenlemeler öngörmüş; kişilerin hak ve ödevlerini geniş bir çerçevede hüküm altına almıştır. Nasıl fotoğraf çekmek sadece deklanşöre basmaktan ibaret değilse, söz konusu düzenlemelere de tek bir sayfada ulaşmak ve her durum için geçerli bir sonuca varmak sağlıklı bir yaklaşım olmamaktadır. Dolayısı ile gerek fotoğraf çeken gerekse de fotoğrafı çekilen kişilerin haklarının bilinirliğini yaygınlaştırmak amacıyla detaylı araştırmalar yapmak gerekmektedir. Bu doğrultuda; ilgili hukuki düzenlemeleri, yargı kararlarını ve bu konuda daha önce yapılan çalışmaların bazılarını bilgi birikimim çerçevesinde inceleyerek bu araştırmayı hazırladım.   

Fotoğraf ve hukuk ortak alanında yapılan çalışmalar arasında en kapsamlısının, Türkiye Fotoğraf Sanatı Federasyonu’nun (TFSF) 2. Dernekler Ortak Toplantısı için ortaya konan metin olduğunu düşünüyorum. Her ne kadar, söz konusu metin 2008 yılına ait olsa da kurgunun sadeliği ve basitliği yanında ortak aklın gereği olarak bu çalışmada da benzer bir yaklaşım benimsenmiştir. Araştırma üç bölümde hazırlanmış olup ilk bölümde fotoğrafın hukuki niteliği, ikinci bölümde fotoğraf çeken kişilerin hakları, üçüncü bölümde ise fotoğrafı çekilen kişilerin hakları üzerinde durulmuştur. Son olarak ise, tüm bu düzenlemeler sonuç ve öneriler bölümünde bir arada değerlendirilmiş; kişilik hakları ve özgürlüklerin sınırı tezi kapsamında fotoğrafçılık üzerine görüşlere yer verilmiştir.

Ergun UNUTMAZ, 12/01/2014