Para Meselesi

Para Meselesi – Yaşam, Para, Mutluluk İlişkisi
Evren BOLGÜN & Sinan ALÇIN

“Para mutluluğu satın alabilir mi?” ya da “Para ve mutluluk arasında bir nedensellik ilişkisi var mıdır?” gibi soruların yanıtı genel olarak evet olsa da ardından hep “… ancak/fakat” ile başlayan cümleler gelir. Bu sonbahar çıkan kitaplar arasında Para Meselesi adlı çalışmayı görünce kitabı ilk fırsatta Türkiye’den getirtmiş ve hemen okumuştum. Bu yazıda kitabın kurgusunu, öne çıkan konuları ve kitaptan notlarımı paylaşacağım.

Daha önce Naval Ravikant, Morgan Housel ve Vicki Robin’in para ve psikoloji temalı kitaplarına burada yer verdiğim için acaba benzer, ama Türkiye şartlarına göre ele alınmış bir metin mi okuyacağım yoksa Evren ve Sinan Hocaların kaleminden portföy yönetimi üzerine teknik yönler mi ağır basan bir kitap mı olacak diye düşünüyordum. Hemen söyleyim; bu çalışma iki kutubu da bir arada sunan güzel bir kitap olmuş. Belki kitabın iki yazarlı bir eser olmasının getirdiği belki de farklı konuların bir arada sunulmasının sorunları var. Ancak bölümler arası geçişleri farklı hedefleri olan okuyuculara hitap eden bir zenginlik olarak görüyorum.

“Hayatları boyunca çok para kazanmak için sağlıklarını, sağlıklarını tekrar kazanmak için de paralarını kaybeden birçok insan görmüşsünüzdür.”

Bölümler üzerine

Kitap aşağıdaki beş bölümden oluşurken her bir bölümü ayrı ayrı okumak mümkün ve bazı bölümler finans çerçevesinde davranışsal psikolojiye ayrılmışken bazı bölümler portföy ve risk yönetimi konularına ayrılmış:

1. Para Meselesi
2. Neden Geçinemiyoruz?
3. Dijitalleşen Finans Dünyası
4. Finansal Bağımsızlık Nasıl Kazanılır?
5. “Parayı Kazanmak Beceri, Harcamaksa Kültür Gerektirir.”

Para ve parayla ilgili kavramların günlük hayatımıza farklı kanallarla girişi, bunların tarihsel gelişimi; akılcı ve duygusal karar alma mekanizmalarının ekonomi ve finans dünyasındaki yeri ile zenginlik, para ve mutluluk kavramlarının zaman içinde değişimi kitabın ilk bölümünde sürükleyici bir şekilde aktarılmış. Tabi kahve molası verdiğiniz anda bunlar üzerine düşünmek okuma hızınızı düşürebilir. Yaşam, Para ve Mutluluk dengesinin önemi iyi bir şekilde aktarılırken ilgili alıntıları da yerinde buldum.

İkinci bölümdeyse tüketim ve tasarruf kalıpları yanında bunun kaynağı olan gelir bir bütün olarak ele alınıyor. Gelir konusunda; cari, yaşam boyu ve sürekli-geçici gelir gibi ekonomi alanından kavramlarla konuya temeller katılıyor. Bunu da gelir dağılımı sorunları ve eşitsizlik temaları izliyor.

“Kapitalist düzen, yoksulluğu bir ‘sorun‘ olarak değil, bir ‘kaynak‘ olarak gördüğü sürece yoksulluğun giderilmesi, sistemin işleyişine aykırıdır.”

Üçüncü bölüm dijital sistemlerin mantığı ve bunların finans dünyası açısından gelişimine ayrılmış. Nakit kullanım alışkanlığındaki değişim ve merkeziyetsiz finans üzerine notlar mevcut. Özellikle Bitcoin’in değeri ve fiyatı arasındaki ilişki, farklı değerleme yöntemleri bu konularda bilgilenmek isteyenlere katkı sağlayabilir.

Finansal bağımsızlık/özgürlük konularının çok yanlış anlaşıldığını düşündüğüm için dördüncü bölümü de düşünceme yakın ve faydalı buldum. Hatta yatırım stratejilerinin kısaca incelendiği bölümler de kişinin kendini tanıması ve uygun bir tarz seçimi için oldukça önemli ve bu çerçevede değinilmiş olması yararlı. Ancak ürünlerin tanıtıldığı kısmın detaylı işlenmesini akışı bozan ve başka bir kitaba ait bir çalışma olarak görüyorum.

Son olarak final bölümü de yine psikolojiye dönüşle bitirilmesi açısından bence yerinde olmuş. Gerçekten de parayı kazanmak ayrı bir beceri, parayı harcamaksa ayrı bir anlayış gerektiriyor. Tüketim kalıplarının modern zamanlarda belirleyicisi olan reklam, rekabet ve duyguları harekete geçiren stratejilerin esiri olmadan bilinçli tüketici olabilmek çok zor. Başarılabilirse finansal özgürlük bağlamında da zaten farklı bir noktadan bakıyor oluyoruz.

Kitap üzerine

Parayı temel alarak insan psikolojisini merkeze oturtan bu çalışmada bir noktada portföy ve risk tercihleri, finansal ürünler ve borsada işlem stratejilerine giriş de buluyorsunuz. İki yazarlı bir kitabın hem artısı hem eksisi şeklinde gördüğüm bu durum okuyucu tarafından zenginlik de olabilir. Sıkıldığınız bölümü atlayarak devam edebilir ve yine de keyifli bir okuma yapabilirsiniz.

Diğer taraftan, iki yazarlı bir çalışmanın olumsuz yönleri de mevcut. Bunu kelime tercihlerinden sayıların ve işaretlerin gösterimine uzanan, tutarlı olmayan akışta ya da üslup farkında hissediyorsunuz. Her çalışmada hata olabilir ve bu çok fazla aşaması olan ürünlerde normaldir. Bu çalışmada da yazım, noktalama işaretleri, sayısal gösterimler ve teknik hatalar maalesef editörün dikkatinden kaçmış ve önemli olan bu uyum pürüzler oluşturmuş. Bunların sonraki baskılarda giderileceğini düşünüyorum.

Hacim olarak 212 sayfalık çalışma akıcı ve konuya farklı açılardan bakabiliyor. Alıntılılar, örnekler ve referans noktalarıyla diğer kitaplar için de bir çıkış noktası olabilir.

Para üzerine ilave okuma önerileri

Benzer kategoride blog yazılarımda daha önce yer verdiğim kitapları da inceleyebilirsiniz:

M. HOUSEL: Same as Ever and
M. HOUSEL: The Psychology of Money
D. KAHNEMAN: Thinking, Fast and Slow and
D. KAHNEMAN: Noise

Eric JORGENSON: The Almanack of Naval RAVIKANT
James CLEAR: Atomic Habits
V. ROBIN: Your Money or Your Life

Keyifli okumalar dilerim.

Ergun UNUTMAZ, 18.10.2025

Para Meselesi, Evren BOLGÜN – Sinan ALÇIN; Literatür Hayat, İstanbul, Birinci Basım, Eylül 2025.