Bitcoin Üzerine

Kripto paralar ilk gündeme geldiğinde bunların arkasındaki düşünceyi oldukça beğenmiştim. Küresel alışverişte kolaylık sağlamak, işlemleri daha hızlı sonuçlandırmak ve merkezi olmayan, dijital yapıları ile sınırlı miktarda üretilebilecek olmaları benim ilgimi çekmek için yeterli olmuştu. 

Zaten bu saydıklarım neredeyse bir parada bulunması gereken temel niteliklere denk geliyordu ve teknoloji de işin içinde olunca bu sonuç kaçınılmazdı. Ancak başta bu tür paralara yasak ve kötü ticari ürünlerin bir alım satım aracı gibi yaklaşılması, sonrasında bu tür paraların spekülatif bir karakter kazanması mesafeli durmama sebep olmuştu. Baştan söyleyeyim, konu üzerine kapsamlı bir çalışmam olmadığı için yanıldığım noktalar olabilir. Hatta bu yazıyı yazma sebebim; artık kripto paraları da portföyüme eklemek istediğim için bir araştırma çabasının başlangıcıdır. Bu nedenle de şimdilik sadece Bitcoin hakkında notlar alsam da daha geniş düşünmekte de fayda var. Hatta bu işe emek ve mesai harcayan kişilerin bilgisinden, alım satım işlemleri yapanların tecrübesinden de faydalanmak istediğimi belirtmek isterim.

Bitcoin Nedir?

Bitcoin merkezi olmayan ilk kripto paradır. Yani internet üzerinde yapılacak ticari nitelikteki işlemler için kullanılabilecek bir madeni paradır. Kişiler arası doğrudan transfer edilebilir olmaları nedeniyle bir banka ya da takas kuruluşuna gerek kalmaksızın ticari işlemler basitçe sonuçlandırılabilmektedir. Dolayısı ile işlem masrafları düşeceği gibi keyfi sayılabilecek uygulamalara maruz kalmaksızın ödemeler hızlı bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir.

Nasıl Çalışır?

Bitcoin almak için öncelikle Amerikan doları, avro ya da benzeri ayrıcalık tanınmış bazı para birimlerine sahip olmak gerekmektedir. Satın alınan bitcoinler; bilgisayar, cep telefonu ya da tabletlerle erişim sağlanabilecek dijital cüzdanlarda saklanabilmektedir. Bu cüzdanlar USB gibi fiziki formda olabileceği gibi çevirim içi ulaşılabilecek yapı da olabilmektedir. Bitcoin transferi gerçekleştirmek ise e-posta göndermek kadar kolaydır. Alışverişte bitcoin kabul eden herkes ile bu tür bir ticareti anlık olarak yapabilirsiniz. Madenci (miners) olarak adlandırılan bireyler bitcoin ağının güvenliğini sağlamaktadır. İşlemleri onaylamak suretiyle üretilen yeni madeni paralar da bunların kazancı olmaktadır. Tamamlanan bu işlemler kayıtların şeffaf bir şekilde tutulduğu deftere işlenmektedir.

Neden Şimdi?

Malum, Covid-19 sonrası yaşanabilecek ani bir duruşu (sudden stop) önlemek için başta Amerikan Merkez Bankası (FED), Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve diğer büyük merkez bankaları likidite sağlayarak; hem faiz indirimlerine hem de eşi görülmemiş bir parasal genişlemeye gitmişlerdir. FED’in 200 yılda bastığı para miktarına eşit bir tutarı Haziran ayında basması ise doğal olarak enflasyon endişelerini arttırarak altın, gümüş gibi değerli metallere yönelimi hızlandırmıştır. Takip ettiğim, finans üzerine Almanca bir dergide Bitcoin konusunda çıkan bir yazı ise benim de tekrar ilgimin artmasına neden olmuştur. Yazıdan öne çıkan noktaları aşağıda özetledim:

Uzun süredir beklenen ve sevinçle kutlanan “yarılanma” (halving) olayından sonra dahi fiyat beklenen çıkışı yapamamıştır. Hatta helikopter para ve enflasyon korkuları dahi Bitcoin için beklenen talebi getirmemiş, fiyat diğer enstrümanlara paralel bir şekilde Mart ayında düşmüştür. (Her 10 dakikada dolaşıma giren madeni para miktarı Mayıs 2020’de 12,5’ten 6,25 seviyesine gerilediği için buna yarılanma denilmektedir. 4 yılda bir gerçekleşen bu işlem, şimdiye kadar iki kere görülmüştür.)

Yatay hareket eden Bitcoin, mizahi olarak istikrarlı para olarak nitelendirilmiştir. 2020 yılı, kripto paraların gelişimi açısından, Merkezi Olmayan Finans (DEFI, Decentralized Finance) yılı olarak nitelendirilebilir. Çünkü mevduat faizlerinin eksi değerlerde olduğu bir ortamda kripto paraları teminat göstermek suretiyle elde edilecek faiz, yüzde 18’leri geçmektedir. 

Siyasi otoriteler, merkez bankaları ile birlikte bankalar ve özel kuruluşlar da dijital paralara sıcak bakmaya başladıklarını dile getirmekte, çeşitli projeler üzerinde çalışmaktadırlar. 

Karanlık ağın para birimi olarak görülen Bitcoin artık klasik yatırım ürünleri arasına girmek üzeredir. 

PayPal ile gerçekleşebilecek bir birleşme büyük etki yaratabilir. Milyonlarca müşterisi olan PayPal gibi çevirim içi ödemelerde yaygın olarak kullanılan ve tanınan bir marka ile ortaklık dikkat çekici olacaktır.

Bitcoin Block Zincir (Block Chain, her 10 dakika için) kapasite sınırlarına yaklaşmıştır. Mümkün olan işlem miktarının 30 ile 50 kat arasında artışı anlamına gelen bu gelişme, yatırımcıları kripto para piyasasına çekmektedir.

Sonuç

Klasik piyasalardaki riskleri tahmin etmek zordur. Merkez bankaları parasal genişlemeye devam ederken sınırlı miktarda üretilebilen altın için talep artmaktadır. Sadece bu iki veri ile parasal niteliklere sahip olan ve üretimi sınırlı olan dijital bir para olan Bitcoin için de talebin artması beklenmektedir. Ancak fiyattaki yüksek oynaklık düzeyini, spekülatif karakteri ve henüz klasik paralar gibi genel kabul görmeme durumunu göz önüne alınca temkinli yaklaşmak gerektiğin belirtmek isterim.

Yukarıdaki grafikte ise bitcoin için 2017 yılında Nisan – Aralık arasında 1.000 USD seviyesinden  20.000 USD seviyesine varan baş döndürücü çıkış yer almaktadır. 2019’da tekrar 3.300 USD seviyesinde bir dengeleme ile 13.500 USD görülmüş ve 3.850 civarında bir dip daha yapılmıştır. Benim kişisel risk-getiri anlayışıma göre 7.000 USD fiyatı kademeli alımlarıma başlangıç için uygun bir noktadır. 9.400 USD noktasındaki güçlü destek çalışır ve yukarı doğru çıkış için ikna olursam da alternatif planımı uygulayabilirim. Şimdilik bunu düşünmüyor, fiyat oluşumu devam ederken bu süreci ben de araştırma ve öğrenme için kullanmayı yerinde buluyorum.

Kazançlı yatırımlar dilerim.

Ergun UNUTMAZ, 11.09.2020