Enigma

Prof. Dr. Süleyman SEVİNÇ[1]

“Enigma, 1928-1945 yılları arasında, Alman ordularının birimleri arasında güvenli iletişimi sağlayan daktiloya benzer elektronik bir sisteme verilmiş isimdir. Bir Alman mühendis olan Arthur SCHERBIUS tarafından 1918 yılında patenti alınmış olan Enigma makinesi, Alman ordularının insan hatalarını en aza indiren, taşınabilir, üst düzeyde güvenli elektronik şifreleme ve şifreli metni düz metne dönüştürme özelliklerine sahip bir makine ihtiyacını tam olarak karşılamıştır.”

Yukarıda belirtilen genel tanımı ve gerekçelerin geri planını konu alan kitap başarılı bir şekilde kurgulanmış. Öncelikle Enigma makinesine duyulan ihtiyacın nedenleri askeri ve politik açılardan ve sadece Almanya özelinde sınırlı kalmayarak sayılmış; ardından da Enigma makinesi ve işleyiş prensipleri detaylı olarak aktarılmış. Son bölümde ise şifreleme ve şifrelerin kırılmasına ilişkin kısa bir açıklama yapılmış.

Şifrelemeye ve Enigma makinesine ilgi duyanlar için zaten okunması gereken bir eser olan bu kitabın aynı zamanda günlük hayatta banka, bilgisayar ve internet siteleri gibi ortamlarda onlarca şifre kullanan sıradan bir okur için de faydalı olabilecek bilgilere sahip olduğunu söyleyebilirim. Ne var ki, kitap kısa tutulduğu ve teknik bilgiler yoğun olarak sunulduğundan okuyucu, matematik ve kriptoloji üzerine bir altyapıya ihtiyaç duyabilir.

Son olarak kitapta ders çıkarılacak nitelikte konular ve fikirler vardır. Bunlar: Enigma makinesi kullanımı prosedürlerinin ve karşı tarafça kırılmaya çalışılan şifreli metinler üzerine yapılan çalışmaların etkileyiciliği (ki bir aşamada Enigma şifrelerini kırabilmek için 12.000 İngilizin görev aldığı bilinmektedir. Alan Turing[2] önderliğinde gerçekleştirilmiş bu çalışma muhteşem bir entelektüel enerjinin tek bir amaç için yoğunlaşmasının eşsiz bir örneğidir.); makinenin işleyişine ilişkin kitapta verilen şifreli ve çözülmüş düz metin örnekler; sistem ne kadar mükemmel olsa da insan ve kurumsal yapı faktörlerinden kaynaklanan zafiyetlerin ele alındığı bölümler olarak sıralanabilir. Çünkü Almanlara üstünlük sağlayan ve bu kadar güvenilen bir makine aynı zamanda Almanların ve müttefiklerin savaşı kaybetmelerine de neden olan en önemli unsurlardan birisi olmuş, bilgisayar mühendisliği ve kriptolojiyi baştan sona şekillendirmiştir.

Ergun UNUTMAZ, 22/10/2013