Para Politikası 24

FED – Mart 2023

ABD Federal Rezerv Bankası (FED), politika faizini 22 Mart tarihli toplantıda 25 baz puan (bp) arttırdı.

7 Mart‘ta Kongre’ye yapılan sunumda, Jerome Powell enflasyonla kararla mücadelenin süreceğini belirterek sıkı para politikasına devam edileceğini aktarmıştı. Faiz oranlarının ve hızının önemine yapılan vurgu ise piyasalarda 50 bp artış beklentisi oluştururken tahvil piyasasında oynaklık yaratmıştı. Uzun vadede tam istihdam ve fiyat istikrarı hedeflerini gerçekleştirmek için enflasyonu kontrol altına almak isteyen FED’in finansal koşullardaki daralma konusunda ne yapacağı ise dün merakla bekleniyordu.

Malum ABD tarafında “Signatur Bank” ve “Silicon Valley Bank” cephesinde yaşananlar, panik ortamının getirdiği bankacılık krizi ve bunun İsviçre’ye sıçramasıyla “Credit Suisse” için gördüğümüz sıra dışı gelişmeler FED’in faiz artışlarına ara verebileceği beklentisini oluşturmuş, hatta bazı kişi ve kurumlar indirim bile beklediğini açıklamıştı. Bankacılık, Değerleme ve Temel Kavramlar üzerine hazırladığım şu kapsamlı akış belki ilerde yapılacak tartışmalar için de faydalı bir kaynak oluşturur. 🙏🏻 📖🖋️

Dünkü toplantıya gelirsek; FED’in 25 bp artış kararının da işlendiği politika faizi (Fed Funds Rate: Kırmızı) ile alt ve üst bantlar için (beyaz ve mavi) değerler Grafik 1’de görülmektedir. Turkuaz sütunlar ise toplantı tarihlerinde alınan faiz kararlarını (bp olarak) göstermektedir. Son durumda politika faiz bandı yüzde 4,75 – 5,00 aralığındadır.

Grafik 2’de ise manşet enflasyon (beyaz) ve çekirdek enflasyon (mavi) açısından eğilime yer verdim, sarı sütunlarla da politika faizindeki değişimleri yansıttım. Geçen senenin aynı ayına göre manşet enflasyonun yüzde 6,0 ve çekirdek enflasyonun yüzde 5,5 seviyesindeki hareketi zirvenin geride kaldığını işaret etse de yüzde 2 şeklindeki hedefin hâlâ çok üzerinde olunması Powell’ın konuşmasında özellikle vurguladığı bir gerekçe. Bunun için de faiz oranlarında belki artışın sonuna gelinmiş olsa bile indirim beklentisi için erken olduğunu düşünüyorum. Ancak piyasadaki fiyatlama bu sene faiz indirimi görebileceğimiz yönünde.

ABD Enflasyon Gelişmeleri konusunda hazırladığım akışa bağlantı üzerinden;
Son toplantının tam metninyse Federal Rezerv Sistemi Yönetim Kurulu sitesinden ulaşabilirsiniz.

ECB – Mart 2023

Enflasyon dinamikleri açısından enerji kaynaklı maliyet artışına daha fazla maruz kalan Avrupa’da en azından bu cephedeki gelişmeler olumluydu. Şubat ayında manşet enflasyon geçen senenin aynı ayına göre yüzde 8,5 seviyesinde gerçekleşti ve Grafik 3’de yer verdiğim şekilde bunun içinde enerjinin (mavi) payı giderek azalıyor. Toplamın yüzde 19’una denk gelen enerji, sanayi üretimi ve enflasyon dinamikleri açısından düşen maliyetler anlamında sevindirici.

Ancak aynı grafikte sarı renkle gösterdiğim gıda ürünlerinin fiyatlarındaki artış henüz kutlama için erken olduğunu gösteriyor. Yüzde 8,5’lik enflasyon içinde gıdanın payı yüzde 36 ile oldukça yüksek. Mallar (turuncu) ve hizmetler (mor) açısından da fiyat artışları yüksek gelince Avrupa Merkez Bankası (ECB) açısından işler zorlaşıyor. Grafik 4’te manşet (beyaz) ve çekirdek (mavi) enflasyon için yıllık değişimleri sundum. Görüldüğü üzere manşet enflasyonda zirve görülmüş olsa da yukarıda saydığım dinamiklerlerle çekirdek enflasyon hâlâ yükselişte. Grafiğin alt kısmındaki sarı sütunlarsa ECB politika faizini göstermektedir.

Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde’ın başkanlığında, 16 Mart tarihli toplantıda ECB, politika faizini 50 bp arttırmıştır. Finansal istikrarla fiyat istikrarı arasında bir ödünleşme olmadığına yapılan vurgu ise önemlidir.

Grafik 5’te sütunlarla politika faizindeki değişimleri; çizgilerle de mevcut durumdaki faiz oranlarını gösterdim. Malum ECB üç farklı politika faizi kullanıyor ve bunlardan asli olan faiz oranını kırmızı ile gösterdiğim. Son değişiklikle Temel Yeniden Finansman İşlemleri Faizi yüzde 3,50 seviyesine gelmiştir. Mevduat Olanağı Faizi (yeşil) yüzde 3,00 seviyesine çıkarken Gecelik Borç Verme Olanağı Faizi (mavi) yüzde 3,75 olmuştur. ECB’nin yıl sonu enflasyon hedefi ise yüzde 2,00 düzeyindedir.

Avro Bölgesi için izlediğim Enflasyon notlarıma bağlantı üzerinden;
Para Politikası kararına ECB’nin resmî internet sitesinden ulaşabilirsiniz.

BOE – Mart 2023

İngiltere Merkez Bankası (BOE), politika faizini 23 Mart tarihli toplantıda 25 baz puan (bp) arttırdı.

Toplantıda, enflasyonda ikinci çeyrekte beklenen gerileme ve büyüme risklerine dikkat çekildi. Son artışla politika faizi yüzde 4,25 seviyesine çekilmiş oldu. Grafik 6’da turkuaz renkli sütunlar ilgili tarihlerdeki toplantılarda alınan faiz kararlarını, kırmızı çizgi ise politika faizini göstermektedir.

Enflasyon bakımından yıllık yüzde 10,4’lük enflasyon içinde ilgili kalemlerin paylarını Grafik 7’de gösterdim. Manşet (beyaz) ve çekirdek (kırmız) enflasyon çizgilerle gıda, eğitim ve benzeri diğer kalemler sütunlarda yer almaktadır. Konut ve evle ilgili ürünlerdeki fiyat artış en büyük katkıyı yapan başlıktır.

Birleşik Krallık için izlediğim Enflasyon notlarıma bağlantı üzerinden;
Para Politikası kararına BOE’nin resmî internet sitesinden ulaşabilirsiniz.

TCMB – Mart 2023

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), politika faizini 23 Mart tarihli toplantıda sabit tuttu.

Para Politikası Kurulu Toplantısında, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranında böylece bir değişikliğe gidilmedi ve politika faizi yüzde 8,50 seviyesinde sabit kaldı. Grafik 8’de mavi renkli sütunlar ilgili tarihteki toplantıda alınan faiz kararlarını, kırmızı çizgi ise politika faizini göstermektedir.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Tüketici Fiyat Endeksi verileri ise 3 Mart 2023 tarihli son veriyi kapsayacak şekilde Grafik 9’da gösterilmektedir. Bir önceki yılın aynı ayına göre manşet enflasyon (beyaz) değişimi Şubat ayında yüzde 55,18 olarak gerçekleşmiştir. Çekirdek enflasyon da (mavi) benzer şekilde yüzde 55,16 seviyesindedir. Sol eksende gösterilen ve grafiğin altındaki kırmızı çizgi ise enflasyon hedefidir.

Grafik 10’daysa enflasyon beklentileri için TCMB sitesinde yer alan Enflasyon ve Çıktı Açığı tahminleri sunulmaktadır. TCMB’nin yıl sonu enflasyon hedefi 2012 yılından beri yüzde 5,00 seviyesinde olup zaman içerisinden değişmemiştir. Gerçekleşen enflasyon ve yıl sonu için beklenen enflasyon tahminleri ise geniş bir aralıkta dalgalanmaktadır. 2023 yılı sonu enflasyonu için tahmin aralığın orta noktası yüzde 22,3 şeklindedir. Ancak enflasyon ataleti, enflasyona yol açan faktörler ve akademik çalışmalar 2023 yıl sonu enflasyonunun yüzde 40 seviyesine yakın bir yerde oluşabileceğini ortaya koymaktadır. Özellikle de seçim yılı olması nedeniyle parasal genişleme ve bütçe disiplini kapsamında yüzde 40 seviyesi iyimser bile kalabilir.

Türkiye için Enflasyon notlarıma bağlantı üzerinden;
Para Politikası Kurulu açıklamasının tam metnine TCMB‘nin internet sitesinden ulaşabilirsiniz.

Ergun UNUTMAZ, 23.03.2023