Para Politikası 22

FED – Aralık 2022

ABD Federal Rezerv Bankası (FED), politika faizini üç kez 75 baz puan arttırdıktan sonra, 14 Aralık 2022 tarihinde gerçekleştirdiği toplantıda 50 baz puanlık artışla yavaşlama sinyali verdi. Ancak sevinmek için erken ve kararın arkasındaki açıklamada, daha önce defalarca aktardığım FED Pivot için soğuk duş etkisi de var. Çünkü FED enflasyona karşı kararlı mücadelesine devam edeceğini net bir şekilde belirtti.

Grafik 1’de, FED’in 50 baz puanlık artış kararının da işlendiği durum yer almaktadır. Politika faizleri için alt ve üst bantları mavi çizgilerle, son artış puanını ise en alt kısımda, işaretle gösterdim. Böylece yeni durum yüzde 4,25 – 4,50 aralığında bir politika faizine tekabül etmektedir. Aynı grafikteki açık renk sütunlarsa yıllık tüketici enflasyon değerlerini göstermektedir. Son açıklanan veri ile yüzde 7,11 seviyesine ulaşan yıllık enflasyon, FED’in bu şekilde yüksek oranlı faiz artışları yapmasının temel gerekçesi, tüketici cephesindense güçlü talebin bir yansımasıdır.

Aslında geçen aydan başlayan “Enflasyonda tepe noktası görüldü mü?” ve faiz oranlarında düşüşü işaret eden “FED pivot başlar mı?” tartışmalarında iki hususu özellikle açıklamakta fayda var. Öncelikle enflasyon zirve değerine ulaşmış olsa bile FED geçmiş tecrübelere dayanarak katı tavrını bırakmak istemiyor. Çünkü fiyatların tekrar yukarı dönmesi büyük olasılık ve bu rahatsız edici. Beklentiler açısındansa yüzde 2 ortalama enflasyon hedefi korunuyor ve ücret artışları başta olmak üzere geleceğe yönelik fiyat ayarlamalarının bu kapsamda değerlendirilmesi isteniyor. FED’in geçtiğimiz yıllarda kaybettiği güvenilirliğin kazanımı zor oldu ve bu tekrar tehlikeye atılmak istenmiyor. Son olarak da para politikası ve gerçekleşmelerin yansıması arasında bir zaman gecikmesi vardır ve ekonomik büyümeyi faiz artışlarıyla gereğinden fazla boğmak resesyonun daha derin ve uzun sürmesine neden olabilir. Bu yüzden faiz oranlarındaki düşüşü tek başına değil, genel çerçevede değerlendirmek daha doğru olacaktır.

Grafik 2’de ise FED’in kısa vadeli faizleri etkilemek için belirlemiş olduğu hedef oran önümüzdeki yılları değerlendiren bir aralık için gösterilmektedir. Üst üste yüksek oranlı ve hızlı faiz artışlarıyla 2022 yılı sonunda yüzde 4,40 seviyesinde oluşan faiz hedef oranı 2023 yılında da artışların süreceğini göstermektedir. FED’in önümüzdeki toplantılarda artış oranlarını düşük tutarak şahin tavrını koruyacağı kanaatindeyim. Nokta çizelgeden yaptığımız çıkarım da 2023 yılı sonunda zımni hedef oranın ilk kez yüzde 5 seviyesini aşarak yüzde 5,50 çizgisini de geçmesini bu şekilde okumak gerekiyor. İzleyip görecek, bu arada portföylerimizi de gelişmelere göre ayarlayacağız.

Son toplantının tam metnine Federal Rezerv Sistemi Yönetim Kurulu sitesinden ulaşabilirsiniz.

ECB – Aralık 2022

Enflasyon olgusunun farklı ülkelerde, farklı dinamiklerle kendini gösterdiğini sürekli vurguluyorum. ABD – Avrupa ayrımı yanında Avrupa Birliği ülkelerindeki dinamiklerin bile farklı çözümler gerektirmesi dikkatli yaklaşılması gereken bir durumdur. Avrupa cephesinde enerji fiyatlarındaki gerileme, şirketlerin üretim kararları açısından belki bir miktar rahatlama getirmiş olsa da enflasyon dinamikleri açısından maliyet baskısı devam etmektedir. Avrupa Merkez Bankası Başkanı Madam Lagarde’ın da belirttiği gibi arz kaynaklı sorunlar ve talep cephesindeki dinamikler gücünü koruduğundan Avrupa Merkez Bankası faiz artışlarını sürdürmeye devam edecektir.

Grafik 3’te Avrupa Birliği kapsamındaki 27 ülke için yıllık enflasyon verilerini sarı çizgiyle gösterdim. Geçen senenin aynı ayına göre yıllık enflasyon yüzde 11,51 ile rekor seviyelerde. FED’in katı para politikasına devam edeceği beklentisi ABD dolarını güçlü tutarken Avrupa tarafında da işleri zorlaştırıyor. Bu da doğal olarak resesyon ve büyüme üzerinde baskı getiriyor. Umut ışığı ise Çin tarafındaki toparlanma ve ihracat potansiyelidir.

15 Aralık 2022 tarihinde Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde’ın başkanlığında gerçekleştirilen toplantıda enflasyon, talep ve üretim koşulları dikkate alınarak 50 baz puanlık artış gerçekleştirilmiştir. Böylece politika faizi yüzde 2,50, mevduat kolaylığı faizi ise yüzde 2,00 seviyesine çekilmiştir. ECB’nin yıl sonu enflasyon hedefi ise yüzde 2,00 düzeyindedir.

Basın açıklamasına erişim için ECB’nin resmî internet sitesine bağlantı ekledim.

TCMB – Kasım 2022

24 Kasım 2022, Perşembe günü gerçekleştirilen Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu Toplantısında, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının, 150 baz puanlık düşüşle yüzde 10,50 seviyesinden yüzde 9,00 seviyesine indirilmesine karar verilmiştir. Böylece TCMB, yıl sonuna kadar ulaşmak istediği tek haneli politika faizi hedefine varmıştır. Aynı başarının enflasyon hedefi için de gerçekleştirilmesi herkesin temel beklentisidir. Grafik 4’te mavi çizgi 18 Ocak 2018 tarihinden itibaren politika faizinin seyrini göstermektedir. İlk üç yıl için sadece Ocak ayı verileri, sonraki üç yıl içinse tüm değişiklikler gösterilmektedir.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından aylık olarak açıklanan Tüketici Fiyat Endeksi verileri ise 5 Aralık 2022 tarihli son veriyi kapsayacak şekilde grafikte sarı sütunlarla gösterilmektedir. Bir önceki yılın aynı ayına göre enflasyon değişimi Kasım ayında yüzde 84,39 olarak gerçekleşmiştir. Bir önceki aya göre değişim ise yüzde 2,88 düzeyindedir.

Grafik 5’te ise enflasyon beklentileri için TCMB sitesinde yer alan Enflasyon ve Çıktı Açığı tahminleri sunulmaktadır. TCMB’nin yıl sonu enflasyon hedefi 2012 yılından beri yüzde 5,00 seviyesinde olup zaman içerisinden değişmemiştir. Gerçekleşen enflasyon ve yıl sonu için beklenen enflasyon tahminleri ise geniş bir aralıkta dalgalanmaktadır. 2022 yılı sonu enflasyonu için tahmin aralığın orta noktası yüzde 65,2’dir.

Alınan kararın gerekçesi ile Para Politikası Kurulu açıklamasının tam metnine TCMB‘nin internet sitesinden ulaşabilirsiniz.

Ergun UNUTMAZ, 16.12.2022